Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün milli mücadeleyi başlatmak için Samsun’a ayak bastığı tarih, O’nun aynı zamanda “doğum günüm” dediği gün; 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı Kutlu olsun.

Atatürk’ün doğum belgesinde yılı vardı günü ise bilinmiyordu. Mustafa Kemal sorunu yine kendisi çözdü…

Doğum tarihi 1881 Selanik, babası Ali Rıza Bey, annesi Zübeyde Hanım yazıyordu o kadar. Zaten eskiden pek enderdi nüfus kayıtlarına doğum tarihinin ayı günü ile yazılması. İhmal edilir bu bilgi kaynar giderdi. Mustafa Kemal için de ailesi tarafından bir sonbahar günü doğduğu söylenmişti ama Atatürk bir sohbet sırasında bunu ilkbahar olarak düzeltmişti. Peki Atatürk’ün 19 Mayıs’ta doğduğu nasıl ortaya çıktı?

Mustafa Kemal Atatürk’ün doğduğu gün uzun yıllar bilinmedi. İngiltere Kralı 8. Edward’ın gönderdiği hediye dolayısıyla doğum günü tarihi büyükelçilik kanalıyla Türk Dışişleri’ne resmen soruldu. Bizim diplomatlar birbirlerine girdiler ne yapacağız diye. Zira nüfus kayıtlarında Cumhurbaşkanı’nın doğduğu yıl yazılıydı ama gün yazılı değildi.

Bu olayı Atatürk’ün manevi kızlarından Profesör Afet İnan Hanım, Şevket Süreyya’nın da bulunduğu bir sohbet sırasında şöyle açıklamıştı…

10/11/1936 Türkiye Cumhuriyeti Hariciye Vekaleti Protokol Dairesi Şefliği Riyaseticumhur Umumi Katipliğine, İngiltere Maslahatgüzarı Mösyö Morgan Vekaletimize müracaat ederek Reisicumhurumuzun yevmi veladeti münasebetiyle İngiltere Kralı 8. Edward tarafından hususi ve samimi bir tebrik telgrafı çekileceğini söylemiş ve Atatürk’ün doğum tarihinin bildirilmesini rica etmiştir.

– Mustafa Kemal’in doğum ayı ve günü ya hiç yazılmaz veya yanlış olarak sonbahar diye gösterilir. Başka tarihleri verenler de yok değil. Halbuki kendisinden bizzat işitmişimdir bir ilkbahar günü doğduğunu. Hatta bunun Mayıs olduğunu söylemiştir. Bu konuda hatıramı nakledeyim hem de belgeleriyle.

Bir gün yanında benim de bulunduğum sırada Riyaseticumhur Umumi Katibi Hasan Rıza Soyak, Atatürk’e evrak getirmişti. Bunda doğum gününün bildirilmesi rica ediliyordu. Atatürk, bunun üzerine bir süre düşündü herhalde kendisi de bunu tam olarak bilemiyordu, annesi ilkbahar günü doğduğunu söylemişti vaktiyle onu hatırlıyordu. Biraz bekledikten sonra birden Hasan Rıza Soyak’a dedi ki:

“Bir ilkbahar günüydü – Bu bir 19 Mayıs günü niçin olmasın?”

Bunun üzerine Hariciye Vekaleti’ne 12/11/1936 tarihli şöyle bir yazı gönderildi. Reisicumhur Atatürk’ün 19 Mayıs 1881 tarihinde doğmuş olduğunu arz ederim.

19 Mayıs’ın yurt çapında bir “Bayram”a dönüşmesinin öyküsü ise Selim Sırrı (Tarcan) Bey’in girişimiyle 1928 yılında ilk kez İstanbul’da düzenlenen “Jimnastik Şenlikleri”ne dayanıyor.

“Bir nevi mektepler bayramı” şeklindeki bu şenliklerde kızlarla erkekler ayrı ayrı sahaya çıkıyorlardı. Bu şenlikler, 1936’da 19 Mayıs’a denk getirildi ve “millete mal edilerek” gençlik bayramı niteliğini kazandı.

1937 yılında da “Ankara Stadyumu”nda yapılan törende İstanbul’da bulunmasından ötürü bu şenliğe katılamayan Atatürk, ertesi gün Anadolu Ajansı aracılığıyla “19 Mayıs gününün yıldönümü münasebetiyle vatandaşların yüksek duygularını bildiren yazılara ve bugünü kutlamak için yapılan spor bayramında gençliğin gösterdiği heyecan ve bağlılığa” teşekkür etti.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, “Doğum Günüm” dediği 19 Mayısta düzenlenen kutlamaları, 1938 yılında Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nda, “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak ilk kez yapılan gösterileri hasta olmasına karşın izledi.

İlk resmi 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı ise Büyük Önder Atatürk’ün ebediyete intikalinden sonra 1939 yılında kutlandı.

Yazılı Kaynaklardan derlenmiştir.

İzmir Ruhsal Araştırmalar Derneği

http://www.irad.org
www.facebook.com/irad1990/
www.instagram.com/iraddernek/
https://www.youtube.com/channel/UCZJ8XVrECryW3T_fuwvGv-g