Değiştirilmiş şuur halleri karmaşık bir şekilde çeşitlilik göstermektedir. Uyku değiştirilmiş bir şuur halidir, hipnoz da bu tür bir değişikliği içerebilir, uyuşturucu ve alkol kullanımı da bu tür bir değişikliğe yol açabilir. Tahminen meditasyonda da değişik şuur halleri yaşanmaktadır ama bunlar kendiliğinden ortaya çıkabilir, bilhassa bir kişi tehlikeli bir durumda kaldığında.
Bu, şuur değişikliği hallerinde ne olduğu hakkında bir ipucu verebilir; şuurlu zihin normalde şuuraltı ve hafızanın erişilemeyen bazı bölgelerine erişmekte ve bu durumda, o göreve yoğunlaşmak üzere diğer bütün girdileri” kapatmaktadır”. Hayvanların tekamülündeki mekanizmaların çoğu hayatta kalma temeline dayanır, değişmiş şuur hallerini kullanma yeteneği buradan çıkmış olabilir. Değişmiş şuur halleri sıra dışı hayatta kalma ve dayanıklılık olaylarında da görülmektedir.
Belki de böylesi şartlar değişmiş şuur hallerini güçlendirmektedir. 1964 yılının Haziran ayında Rob Schultheis, Rocky Dağlarında bulunan 4.000 metrelik Neva Dağına tırmanmaktaydı. Gittikçe kötüleşen havayla birlikte dağda tek başına kaldı ve bilinmeyen bir rotayı izlerken aşağı inmeye çalışarak durumunu daha da kötüleştirdi. Başı ciddi bir şekilde derde girdi ve en sonunda dağdan aşağıya sekerek kaydı ve dar, meyilli bir çıkıntıda yaralı ve kanlar içinde durdu. Bu durum ayağa kalkmasını engelleyen zor ve ıstıraplı bir deneyimdi ama yürümeye başladığında acısının mucizevi bir şekilde kaybolduğunu gördü.
Dikkati artmıştı; keskin bir görüş, inanılmaz bir beceri ve denge kazanmıştı ve kendisini aşırı bir zindelikte hissediyordu. Çevresini ve kayaların içindeki kristalleri değerlendirişi aynı anda olmaktaydı. Birçok tehlikeden sonra dağdan güvenli bir şekilde indi. İniş sırasında bir ara sıra dışı bir biçimde altı metrelik çok dik bir yüzeye takılı kalmış ve normal becerilerinin çok ötesinde olduğuna inandığı hareketler yapmış. “Hata yapamazdım çünkü bende hata diye bir şey kalmamıştı. Düşüp düşmemem hiç önemli değildi çünkü düşmeme olanak yoktu; bu, iki kere ikinin dört etmesi gibi kesindi.
Bunlar tabii ki abartılmış bir saçmalıktı ama buna bütün hücrelerimle inandım, inanmasaydım, uçurumdan aşağı yuvarlanacaktım.” Schultheis, meditasyon ve arada bir zihin hallerini değiştirici ilaçlarla oluşturulmaya çalışılan yükseltilmiş bir farkındalığı kısa bir süre için denetimlemişti ama onun yaşadığı olayda bu değişim, ihtiyacı tarafından güçlendirilmişti.
World’s Greatest Unsolved Mysterıes adlı kitaptan çeviren Burak ERKER